Trong kiến trúc nhà ở truyền thống Việt Nam, bậc tam cấp là một chi tiết quen thuộc, thường xuất hiện ở phần thềm trước nhà, cổng hoặc lối vào các công trình tâm linh. Không chỉ đơn thuần đóng vai trò là lối đi lại tiện lợi, bậc tam cấp còn mang trong mình ý nghĩa phong thủy sâu sắc, ảnh hưởng trực tiếp đến tài lộc, sức khỏe cũng như sự may mắn của gia chủ. Vậy bậc tam cấp là gì và cách tính số bậc sao cho chuẩn phong thủy? Bài viết sau, Hoàng Minh Stone sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết.
Bậc tam cấp là gì?
Bậc tam cấp được hiểu là phần bậc thềm nối giữa sân và nền nhà, thường gồm 3 bậc tượng trưng cho ba yếu tố cơ bản của vũ trụ: Thiên – Địa – Nhân. Đây là quan niệm có từ lâu đời, mang đậm nét văn hóa và phong thủy phương Đông.
Ngày nay, bậc tam cấp không chỉ phổ biến ở nhà ở dân dụng mà còn xuất hiện ở cổng làng, chùa chiền, đình miếu, biệt thự hay các công trình công cộng. Nó vừa tạo sự cân đối cho kiến trúc, vừa thuận tiện cho việc đi lại và nâng cao nền nhà, tránh ngập úng.
Bậc tam cấp khác với bậc thang thông thường ở chỗ số bậc thường là số lẻ và có ý nghĩa phong thủy riêng biệt. Trong khi cầu thang được xây để di chuyển giữa nhiều tầng, thì bậc tam cấp chủ yếu là lối dẫn từ sân vào nhà, mang tính biểu tượng nhiều hơn.
Ý nghĩa của bậc tam cấp
- Ý nghĩa phong thủy: Bậc tam cấp gắn liền với quan niệm Thiên – Địa – Nhân, thể hiện sự hài hòa giữa con người với thiên nhiên và vũ trụ. Khi số bậc rơi vào cung tốt (theo Sinh – Lão – Bệnh – Tử), gia chủ sẽ gặp nhiều may mắn, tài lộc hanh thông, sức khỏe dồi dào.
- Ý nghĩa trong sinh hoạt: Bậc tam cấp giúp nâng cao nền nhà, tạo sự thoáng mát và chống ngập úng hiệu quả, đặc biệt trong mùa mưa. Đồng thời, việc phân chia bậc rõ ràng còn giúp việc di chuyển thuận tiện, an toàn hơn cho mọi thành viên trong gia đình.
- Ý nghĩa thẩm mỹ: Ngoài công năng và phong thủy, bậc tam cấp còn có giá trị thẩm mỹ, tạo điểm nhấn cho mặt tiền ngôi nhà. Với chất liệu và thiết kế đa dạng, từ đá granite, đá nhân tạo, gạch cho đến xi măng, bậc tam cấp góp phần làm cho không gian tổng thể trở nên sang trọng và cân đối hơn.
Tham khảo thêm: TOP 10 mẫu bậc tam cấp hiện đại, đẹp và hợp xu hướng nhất
Cách tính bậc tam cấp theo phong thuỷ chuẩn nhất
Cách tính bậc tam cấp theo phong thủy
Để tính bậc tam cấp đúng phong thủy, gia chủ cần dựa vào quy luật Sinh – Lão – Bệnh – Tử. Theo nguyên tắc này, mỗi bậc sẽ ứng với một cung, bắt đầu từ sân nhà là “Sinh”, rồi lần lượt đến “Lão – Bệnh – Tử” và lặp lại chu kỳ. Như vậy:
- Bậc 1 (sân nhà): Sinh
- Bậc 2 (tam cấp 1): Lão
- Bậc 3 (tam cấp 2): Bệnh
- Bậc 4 (tam cấp 3): Tử
- Bậc 5 (nền nhà): Sinh
Theo quan niệm dân gian, bậc cuối cùng của tam cấp nên rơi vào cung Sinh hoặc cung Lão để mang lại may mắn, tài lộc và sự thịnh vượng. Do đó, số bậc lý tưởng thường là số lẻ (3, 5, 7, 9…), vừa đảm bảo tính dương vừa thể hiện sự phát triển liên tục.
Lưu ý khi tính bậc tam cấp:
- Tránh làm số bậc chẵn (2, 4, 6, 8) vì theo quan niệm xưa, số chẵn thường gắn với âm khí, không tốt cho phong thủy.
- Số bậc cần tăng dần tùy theo chiều cao từ sân đến nền nhà, không nên gò ép vào một con số cố định.
- Vị trí và thiết kế bậc phải đảm bảo cân đối và hài hòa, vừa thuận tiện đi lại vừa giúp thu hút và giữ sinh khí, tạo sự cân bằng năng lượng tích cực cho ngôi nhà.
Cách tính theo thước Lỗ Ban
Thước Lỗ Ban là công cụ đo lường chuẩn phong thủy được sử dụng nhiều trong xây dựng. Trên thước có chia thành các cung tốt – xấu.
Khi thiết kế bậc tam cấp, gia chủ có thể dùng thước Lỗ Ban để tính chiều cao (15–18cm), chiều rộng (25–30cm) sao cho rơi vào cung tốt (Tài, Lộc, Phúc, Quý Nhân…).
Việc này không chỉ đảm bảo phong thủy mà còn giúp người đi lại thoải mái, cân đối tổng thể công trình.
Nên làm bao nhiêu bậc tam cấp?
Số bậc tam cấp thường được chọn là số lẻ, vì số lẻ tượng trưng cho sự phát triển và vận động liên tục.
Các con số phổ biến: 3 bậc, 5 bậc, 9 bậc… tùy vào chiều cao nền nhà.
Nếu nền nhà quá cao, có thể chia thành nhiều tam cấp nhỏ, mỗi tam cấp vẫn giữ ý nghĩa phong thủy riêng.
Lưu ý: Tuyệt đối tránh để bậc cuối cùng rơi vào cung Bệnh hoặc Tử.
Cách tính kích thước chuẩn cho bậc tam cấp
Chiều cao của bậc
Chiều cao lý tưởng cho mỗi bậc tam cấp dao động từ 15 – 18 cm, phù hợp với vóc dáng và bước đi của người Việt.
Nếu làm quá cao sẽ gây khó khăn khi di chuyển, đặc biệt với người già và trẻ nhỏ; ngược lại, nếu quá thấp sẽ làm mất cân đối và tốn nhiều diện tích.
Chiều rộng của bậc
Độ rộng tiêu chuẩn thường từ 25 – 30 cm, vừa đủ để đặt bàn chân thoải mái và an toàn.
Với các công trình biệt thự hoặc nhà có sảnh lớn, chiều rộng có thể tăng lên để tạo sự bề thế và sang trọng.
Chiều dài của bậc
Tùy theo chiều rộng mặt tiền, bậc tam cấp có thể thiết kế tràn ngang toàn bộ hiên nhà hoặc chỉ tập trung ở khu vực cửa chính.
Nên đảm bảo tính cân đối, hài hòa với tổng thể kiến trúc và không gian sân vườn.
Nguyên tắc “2R + 1T”
Đây là công thức phổ biến trong xây dựng cầu thang và tam cấp: 2R + 1T = 60 cm.
- R (Rise) = chiều cao bậc.
- T (Tread) = chiều rộng mặt bậc.
Với công thức này, bước đi sẽ thoải mái, đảm bảo phong thủy và an toàn cho quá trình sử dụng.
Một số lưu ý khi làm bậc tam cấp
- Lựa chọn vật liệu phù hợp: Nên ưu tiên đá tự nhiên (granite, marble) để đảm bảo độ bền và sang trọng; đá nhân tạo nếu muốn đa dạng màu sắc, giá hợp lý; gạch hoặc xi măng cho công trình nhỏ, chi phí thấp.
- Đảm bảo yếu tố an toàn: Bề mặt bậc cần chống trơn trượt, mép bậc nên bo tròn hoặc gắn gờ chống trượt để tránh tai nạn, nhất là khi trời mưa.
- Tuân thủ nguyên tắc phong thủy: Số bậc phải tính theo Sinh – Lão – Bệnh – Tử, chọn rơi vào cung Sinh; ưu tiên số lẻ (3, 5, 7, 9) và tham chiếu thước Lỗ Ban để chuẩn phong thủy.
- Đảm bảo tính thẩm mỹ: Kiểu dáng, màu sắc bậc tam cấp cần đồng bộ với kiến trúc mặt tiền, sân vườn và cửa chính; biệt thự có thể chọn bậc rộng, nhiều cấp; nhà phố nên hướng đến thiết kế gọn, tinh giản.
- Tránh lỗi thường gặp: Không làm bậc quá cao hoặc quá thấp, tránh chọn vật liệu dễ hư hỏng, và đặc biệt không để số bậc rơi vào cung xấu làm mất đi ý nghĩa phong thủy.
Bậc tam cấp không chỉ đơn thuần là lối đi từ sân vào nhà mà còn mang nhiều ý nghĩa phong thủy, ảnh hưởng đến tài lộc, sức khỏe và sự an yên của gia chủ. Việc tính toán số bậc theo quy luật Sinh – Lão – Bệnh – Tử, lựa chọn kích thước và vật liệu phù hợp sẽ giúp công trình vừa đẹp mắt, vừa bền vững lại hợp phong thủy.
Để tạo nên một bậc tam cấp sang trọng và đồng bộ với tổng thể kiến trúc, gia chủ có thể tham khảo các mẫu đá ốp mặt tiền tại Hoàng Minh Stone. Với chất liệu đa dạng, đường vân tự nhiên và độ bền cao, đá ốp Hoàng Minh Stone sẽ mang lại vẻ đẹp tinh tế, đẳng cấp cho ngôi nhà, đồng thời giúp bậc tam cấp thêm chắc chắn và hài hòa với không gian mặt tiền.
